لامپ های چراغ خودرو
آشنایی با انواع لامپ های مورد استفاده در چراغ های خودرو
در لامپ چراغ های روشنایی خودرو، برای تبدیل انرژی الکتریکی باطری به نور، از فلز تنگستن استفاده شده است. به این صورت که هنگام عبور جریان الکتریکی، تنگستن ( فیلامان لامپ ) گداخته می شود و نور مرئی منتشر می کند. پرتوهای نور در برخورد با کاسه ی چراغ منعکس می شود و بازتاب آن به سطح جاده انتقال می یابد. در تصویر زیر، تبدیل جریان الکتریکی به نور مرئی در داخل لامپ چراغ خودرویی نشان داده شده است.
تولید نور در چراغ خودرو
لامپ چراغ های بزرگ جلوی خودرو ها در دو نوع طراحی و ساخته شده است: الف) لامپ های تک فیلامانی ب) لامپ های دو فیلامانی لامپ های تک فیلامانی دارای یک رشته تنگستن است که در داخل حباب لامپ قرار گرفته است و به وسیله ی دو رشته سیم به دو پایه ی اتصال الکتریکی لامپ متصل می گردد.
لامپ تک فیلامانی چراغ بزرگ خودرو های سواری
در بعضی از خودرو های سواری چراغ های بزرگ جلو، در هر سمت خودرو از دو عدد کاسه ی چراغ تشکیل شده اند. یکی از آن ها مخصوص نور پایین و دیگری به نور بالای سیستم روشنایی خود اختصاص دارد. در این طرح از لامپ تک فیلامانی برای هر یک از چراغ ها استفاده می شود.
چراغ های نور پایین با فلش سبز رنگ و نوربالا با فلش قرمز مشخص شده اند
بلوری یا عدسی در این نوع از چراغ ها به دو ضورت طراحی و ساخته می شود:
الف) هریک از کاسه ی چراغ های نور بالا و نور پایین دارای بلوری مستقل از هم هستند.
ب) مجموعه ی چراغ های نور بالا و نور پایین به همراه چراغ راهنما با یک بلوری طراحی شده است.
در لامپ های دو فیلامانی تعداد دو رشته تنگستن در داخل حباب لامپ قرار دارد. یکی از آن ها برای تولید نور پایین و دیگری برای تولید نور بالا در چراغ های بزرگ جلوی خودرو به کار می روند. در این نوع لامپ ها برای ایجاد نور پایین در کاسه ی چراغ از صفحه ی منعکس کننده ای که در داخل لامپ نصب می گردد، استفاده شده است. این صفحه در مقابل فیلامان نور پایین قرار گرفته است و پرتو های نور ایجاد شده در فیلامان را به سمت بالای کاسه چراغ منحرف می کند تا انعکاس آن تحت زاویه و به سطح جاده تابیده شود.
لامپ دو فیلامانی که فلش قرمز فیلامان نور بالا و فلش زرد فیلامان نور پایین را نشان می دهد
لامپ های دو فیلامانی در چراغ بزرگ جلوی خودرو هایی کاربرد دارد که نور بالا و پایین آن در یک کاسه چراغ تولید می شود.
کاربرد لامپ دو فیلامانی
تعداد پایه های اتصال الکتریکی در لامپ های دو فیلامانی سه عدد است. یکی از پایه ها در دو فیلامان لامپ مشترک است و به جریان منفی باتری متصل می گردد. دو پایه ی دیگر جریان الکتریکی مثبت فیلامان های نور بالا و پایین لامپ را برقرار می سازند. روی بدنه فلزی لامپ چراغ های بزرگ جلوی خودرو زائده و برجستگی های نامتقارنی طراحی و ایجاد شده است، که باعث می شود لامپ فقط در یک حالت پیش بینی شده در محل خودروی کاسه ی چراغ قرار بگیرد و از انحراف تابش نور چراغ ها جلوگیری شود.
زائده تو رفتگی در ساختمان بدنه ی لامپ چراغ بزرگ
توان مصرفی کلیه ی لامپ های مورد استفاده در چراغ های روشنایی خودرو با وات (w) سنجیده می شود. در یک لامپ معمولی چراغ بزرگ جلو توان مصرفی فیلامان نور پایین ۳۰ الی ۴۰ وات و فیلامان نور بالا ۴۰ الی ۵۰ وات است. لامپ های نوع گازی، که در اکثر خودرو های جدید استفاده می شود، دارای فیلامان نور پایین ۴۵ وات تا ۶۰ وات و فیلامان نور بالای ۵۰ وات تا ۶۵ وات است. نوع دیگری از لامپ های روشنایی نیز طراحی و تولید شده است که نسبت به لامپ های گازی، نور سفید تر و تابناک تری دارد. توان مصرفی این نوع لامپ ها ۹۰ تا ۱۰۰ وات است.
لامپ چراغ های بزرگ جلو خودروهای جدید
در بعضی از خودرو ها از چراغ های بسته ( بلوری کامل یکپارچه ) استفاده می شود. لامپ به کار رفته در این نوع چراغ ها از گاز هالوژن پر شده و محفظه ی داخلی چراغ به بیرون آن کاملاً آب بندی است. یک پارچه بودن چراغ موجب می شود رطوبت و گرد و خاک و سایر مواد خارجی به داخل محفظه ی چراغ وارد نشود و بلوری و کاسه چراغ را نیز محافظت می کند. لامپ به کار رفته در این چراغ ها غیر قابل تعویض است و در صورت معیوب شدن و سوختن لامپ باید مجموعه ی چراغ به طور کامل تعویض گردد.
ساختمان لامپ و چراغ هالوژن
لامپ چراغ های مه شکن و نورافکن های جلوی خودرو ها از نوع لامپ گازی و یک فیلامانی است. توان مصرفی لامپ این چراغ ها معمولاً بین ۴۵ تا ۶۰ وات است. خودرو هایی که دارای چراغ های مه شکن و یا نورافکن نیز هستند ( نصب شده در قسمت جلوی خودرو ) از رله یا آفتامات در مدار الکتریکی چراغ استفاده می کنند.
لامپ مورد استفاده در چراغ های مه شکن و نورافکن
لامپ چراغ های خطر از نوع حباب دار معمولی یک فیلامانی ( تک کنتاکتی ) است و توان مصرفی آن در بیش تر خودرو های جدید ۲۱ وات است. در بدنه ی فلزی لامپ چراغ خطر خارهایی پیش بینی و ایجاد شده است که لامپ را در داخل کاسه ی چراغ خطر ثابت نگه می دارد. این خار ها به دو صورت رو به روی هم ( در یک امتداد ) و یا در حالت بالا و پایین نسبت به یکدیگر، در دو سمت ساقه ی لامپ قرار گرفته اند. این نوع لامپ در چراغ عقب خودرو های سواری نیز استفاده می شود.
لامپ یک فیلامانی مورد استفاده در چراغ خطر و چراغ های دنده عقب
لامپ چراغ های ترمز نیز در خودروهایی که دارای کاسه ی چراغ مستقل اند، یک فیلامانی ( تک کنتاکتی ) است. توان مصرفی این لامپ ۲۱ وات است. ولی خودرو هایی که چراغ ترمز و چراغ خطرشان با یک کاسه چراغ طراحی شده باشد، در ساختمان چراغ ها از لامپ های دو فیلامانی ( دو کنتاکتی ) استفاده می شود. در این لامپ ها توان مصرفی فیلامان بزرگ تر، که هنگام ترمز کردن روشن می گردد، ۲۱ وات توان مصرفی فیلامان کوچک تر که به چراغ خطر مربوط می شود، ۶ وات است.
شکل زیر یک نوع لامپ در کنتاکتی دیده می شود که فیلامان های آن با فلش های قرمز رنگ، حباب لامپ با فلش آبی رنگ، خار روی بدنه ( ساقه ) آن با فلش زرد رنگ و کنتاکت های لامپ با فلش های سبز رنگ نشان داده شده است.
یک نوع لامپ دو فیلامانی ( دو کنتاکتی )
لامپ چراغ های راهنما و پلاک خودرو های سواری از نوع یک فیلامانی ( تک کنتاکتی ) است. با این توضیح که در بعضی از خودرو ها از لامپ های ۲۱ وات و در برخی دیگر از لامپ های ۵ وات استفاده می شود. لامپ به کار رفته در چراغ های جانبی ( پارک ) خودرو نیز از نوع یک فیلامانی با توان مصرفی ۵ وات است.
لامپ تک فیلامانی ۵ وات
در خودرو های سواری سیم کشی مدار های الکتریکی خودرو به روش اتصال موازی اجرا می شود و ولتاژ مدار الکتریکی ۱۲ ولت انتخاب شده است. بنابراین، اجزای مدار های الکتریکی خودرو از جمله لامپ های سیستم روشنایی ۱۲ ولتی اند. با توجه به این که شدت جریان الکتریکی با آمپر (A) سنجیده می شود. لذا در یک لامپ چراغ بزرگ جلوی خودرو، با توان مصرفی ۶۰ وات، شدت جریانی معادل ۵ آمپر مصرف می شود.
طراحی مدار های الکتریکی سیستم روشنایی خودرو و تعیین مشخصات فنی اجزای مدار ها، از جمله لامپ های سیستم روشنایی، در همه ی خودرو ها یکسان نیست و بر مبنای نظر سازندگان خودرو با یکدیگر متفاوت اند. درجدول زیر توان مصرفی چراغ های روشنایی و چراغ های هشدار دهنده ی روی پنل جلوی یک نوع خودرو درج شده است.