موتور خودرو

موتور خودرو

موتور خودرو و لوازم موتوری یکی از بخشهای مهم در لوازم یدکی اتومبیل است . در واقع قلب تپنده یک خودرو موتور و قطعات وابسته و پیوسته به آن است . بخشهایی که مستقیما به موتور متصل می شوند شامل گیربکس و منیفولد می باشد که اولی در تعیین میزان سرعت موتور تاثیرگذار است و دومی درمیزان قدرت آن .

اگر بخواهیم تعریف ساده ای از موتور خودرو و نحوه کارکرد آن داشته باشیم باید بگوییم موتور سیستمی است که از طریق سوخت های مختلف تجدیدپذیر و یا نوپا چرخهای خودرو را به حرکت درمی آورد .

اما تشریح عملکرد این سیستم به راحتی این تعریف نیست . برای راه اندازی یک خودرو به وسیله موتور خودرو حداقل ده قطعه بزرگ و مهم موتوری و سی قطعه ریز و درشت دیگر در این مجموعه مشغول به کار هستند .در این بخش می خواهیم قطعات ریز و درشت موتور را برای شما کاربر گرامی معرفی کنیم تا شما در مراحل سفارش و ثبت خرید قطعات یدکی مورد نیاز کمتر دچار سردرگمی و اشتباه شوید .

اندازه و شکل ظاهری موتور

اکثر قریب به اتفاق موتورها متشکل از محفظه ای فلزی به ارتفاع مابین ۵۵ تا ۷۵ سانتیمترمی باشند . قسمت پایین موتور خودرو معمولا کارتل قراردارد و بخش بالایی آن سرسیلندر می باشد .

طول تقریبی یک موتور لخت ( بدون قطعات دورچین ) در خودروهای مختلف بین ۵۰ تا ۷۵ سانتیمتر و عرض آن به طور متوسط ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر تخیمن زده می شود .

وزن یک موتور خودرو  از پنجاه تا ۹۰ کیلوگرم بسته به جنس بدنه و سیلندرموتور است که در سیلندرهای چدنی ممکن است کمی بیشتر باشد .

شکل یک موتور لخت هنگامی که هنوز قطعات جانبی روی آن نصب نشده است با اینکه شبیه به هیچ کدام از اشکال هندسی نیست اما می توان گفت تقریبا مانند یک مکعب مستطیل ایستاده است که از چند طبقه قطعات با اشکال و اندازه و جنس های مختلف ساخته شده است . به خاطر وجود همین طبقات گوناگون ، پارامترهایی مثل طول، عرض و ارتفاع در سرتاسر یک موتور خودرو  یکسان نیست .

قطعات روی موتور خودرو

همانطور که پیشتر گفته شد حداقل ده قطعه اصلی وتاثیرگذار در کنار حدودا سی قطعه ریز و درشت دیگر ساختار یک موتور خودرو را تشکیل می دهند .

قطعات مهم و درشت موتور از پایین به بالا شامل :

کارتل ، سیلندر ، میل لنگ ، شاطون ، یاتاقان ، مجموعه بوش و رینگ و پیستون ، اویل پمپ ، سرسیلندر ، میل سوپاپ و سوپاپ و درب سوپاپ است .

البته همه این قطعات در جای خود و به صورت جداگانه و به تفصیل معرفی خواهند شد .

سایر قطعات موتور خودرو

اما سایر قطعات موتور شامل :

بوش و پولکی های بغل سیلندر و سرسیلندر ، کاسه نمد های عقب و جلوی موتور ، قاب زنجیر اویل پمپ ، پیچ های دور کارتل ، پیچ های سرسیلندر ، واشرهای کارتل و سرسیلندر و درب سوپاپ و لاستیک سوپاپ است .

برای تشریح  کارکرد و جایگاه عملکردی قطعات موتوری همه این قطعات را به صورت کلی در سه دسته عملکردی قرار داده ایم .

محفظه ها و در پوشها

 دسته اول قطعاتی هستند که در سیستم یک موتور خودرو حکم محفظه یا درپوش دارند . همانطور که از اسم این دسته پیداست از این قطعات به عنوان مخزن مایعات موتور و یا درب قسمتهایی که باید از سایر بخشها جدا شود استفاده می شود . دسته دوم نگهدارنده ها و عایق ها هستند که کارایی آنها اتصال قطعات به همدیگر و یا آب بندی بخشهای مختلف موتور است . دسته سوم که مهمترین قطعات موتوری در این دسته جا دارند دسته قطعات کارکردی موتور هستند که در واقع عملکرد مثبت هر کدام از این قطعات مجموعه موتور را به حرکت وا می دارد .

دردسته نخست به قطعاتی مثل کارتل ، سیلندر ، سرسیلندر و درب سوپاپ که در جای خود ثابت هستند و در سیستم موتور حرکتی از خود ندارند می توان اشاره کرد .

پیچها و و اشرها

پیچ ها ، کاسه نمد ها و واشرها دسته دوم را تشکیل می دهند و در دسته سوم عمده قطعات مهم موتوری جای می گیرند . دراین دسته قطعات اکثرا یا به طور مستقیم و یا با چرخش قطعه دیگر در حال حرکت و چرخش هستند که وجه تمایز آنها در نحوه حرکت یکی از مشخصه های شناسایی جایگاه آنها و تشخیص عملکرد آنهاست .

برخی از این اقلام حرکت افقی داشته و تعدادی دیگر به صورت عمودی بالا و پایین می شوند .مجموعه بوش و رینگ و پیستون در مسیرسیلندر تا سرسیلندر به طور عمودی بالا و پایین می شوند در حالی که میل لنگ دائم به صورت افقی در محفظه سیلندر موتور خودرو در حال چرخش است . همین شکل حرکت را میل سوپاپ های دود و هوا در سرسیلندر انجام می دهند .

سوپاپ ها هم حرکت بالا پایین را به صورت عمودی انجام می دهند و در این میان شاطون حرکتی متفاوت نسبت به سایر قطعات موتوری دارد . شاطون ها دو نوع حرکت را همزمان انجام می دهند به این شکل که قسمت پایین شاطون که به وسیله یاتاقان به میل لنگ متصل است حرکتی دایره ای شکل دارد درحالی که بخش بالایی آن برای به حرکت درآوردن پیستون به همان صورت عمودی بالا و پایین می شود .

محل قرارگیری

نوع دیگری از دسته بندی لوازم موتوری به محل قرارگیری این لوازم در قسمت بالا یا پایین موتور اشاره می کند . همانطور که می دانیم موتور خودرو را به صورت دو نیم تنه از بالا تا پایین فرض می کنند که به نیم تنه پایین نیم موتور و به نیم تنه بالا سرسیلندر می گویند .

قطعاتی مثل سوپاپ ، میل سوپاپ ، لاستیک سوپاپ ، واشر درب سوپاپ در قسمت سرسیلندر و سایر قطعات در نیم موتور پایین قرار می گیرند .

قطعات پر مصرف موتوری

در سیستم موتور خودرو معمولا استهلاک در قسمت سرسیلندر نسبت به نیم موتور پایین بیشتر است. اگرچه اهیمت قطعات نیم موتور پایین در کارکرد موتور اهمیت بیشتری دارد . شاید هم دسترسی راحت تر به نیم تنه بالایی باعث شده است تعمیرکاران برای تعمیر موتور خودرو در مرحله اولیه میل بیشتری برای باز و بسته کردن این قسمت داشته باشند .

به هر حال از قطعات پرمصرف موتوری می توان به  واشرسرسیلندر، رینگ و پیستون ، یاتاقان و کاسه نمدها و واشرهای آن اشاره کرد .